Współcześnie mówi się, że każdy z nas ma ciało fizyczne i „ciało cyfrowe” składające się z danych, które wytwarzamy w ogromnych ilościach każdego dnia i wytwarzać będziemy coraz więcej. Rodzi to pytania i zainteresowanie w branży pogrzebowej, a co najważniejsze, wśród rodzin, jak dbać o cyfrowe dziedzictwo. Jeśli pozostawimy je bez opieki i kontroli, prawdopodobnie zostanie zapomniane (najmniej bolesna opcja) lub niewłaściwie wykorzystane – poza naszą kontrolą.
Jako redaktor naczelna magazynu THANOS, oficjalnego magazynu Światowej Federacji Organizacji i Firm Pogrzebowych FIAT-IFTA, miałam przyjemność spotkać się na targach TANEXPO 2024 z Giulią Salis Nioi, Chief Executive Officer w firmie Zephorum z Włoch i przeprowadzić z nią rozmowę o skali zjawiska pozostawiania po sobie cyfrowych śladów, ich zacieraniu lub gromadzenie dla przyszłych pokoleń.
Czy zastanawialiście się kiedyś ile cyfrowych śladów po Was zostanie?
Jesteście ciekawi czym jest dziedzictwo cyfrowe i jak nim zarządzać? Dlaczego to ciekawy temat dla
Zapraszam do przeczytania rozmowy na temat digital legacy.
Katarzyna Supa: Na targach Tanexpo 2024 wygłosiłaś bardzo ciekawy wykład o tym, jak zmienia się dynamika branży pogrzebowej, że branża pogrzebowa wychodzi poza obszary ściśle związane z przeprowadzeniem ceremonii pogrzebowej. Firmy pogrzebowe oferują, w różnych krajach z różną intensywnością, usługi związane ze wsparciem prawnym, wsparciem psychologicznym w żałobie i… coraz częściej także w tematach związanych z dziedzictwem zarówno genetycznym, jak i cyfrowym. Firma, którą zarządzasz, oferuje rozwiązania pomagające w zarządzaniu dziedzictwem cyfrowym. Czym jest dziedzictwo cyfrowe? Dlaczego ważne jest, aby przedsiębiorcy pogrzebowi zwrócili uwagę na ten temat?
Giulia Salis Nioi: Pandemia zmieniła wiele rzeczy: stworzyła nowe potrzeby i spowodowała kryzys dochodów w krajach zachodnich. Ale każdy kryzys niesie ze sobą nowe możliwości rozwoju. Dziedzictwo cyfrowe odnosi się do informacji, zapisów i wspomnień zachowanych w formie cyfrowej. Obejmuje to szeroki wachlarz treści, takich jak e-maile, posty w mediach społecznościowych, zdjęcia, filmy i dokumenty przechowywane w archiwach w chmurze. Każdy rodzaj tych dostawców zawiera historię danej osoby, od profesjonalnej komunikacji i ważnych informacji po zdjęcia i filmy dokumentujące osobiste kamienie milowe, wydarzenia i codzienne chwile. W końcu są to również dokumenty, prezentacje i inne pliki, które stanowią repozytorium cyfrowego śladu danej osoby.
W miarę upływu naszego życia, coraz częściej prowadzonego również online, te zasoby cyfrowe wspólnie reprezentują naszą osobistą historię i dziedzictwo. Dla przedsiębiorców pogrzebowych zrozumienie i wykorzystanie dziedzictwa cyfrowego ma kluczowe znaczenie z kilku powodów:
- Holistyczne upamiętnienie: Tradycyjnie skupialiśmy się na fizycznych pamiątkach, takich jak zdjęcia, listy i rzeczy osobiste, aby upamiętnić życie danej osoby. W dzisiejszej erze cyfrowej znaczna część tożsamości i historii życia danej osoby jest rejestrowana i udostępniana online. Włączenie dziedzictwa cyfrowego do praktyk upamiętniania pozwala nam stworzyć pełniejszą i bardziej autentyczną pamięć.
- Zapotrzebowanie klientów: Rodziny coraz częściej szukają sposobów na cyfrowe upamiętnienie swoich bliskich. Może to obejmować zarówno tworzenie pamiątkowych stron internetowych, jak i zachowanie profili w mediach społecznościowych jako cyfrowego miejsca pamięci. Oferując usługi odpowiadające na te potrzeby, możemy zapewnić bardziej kompleksowe i nowoczesne wsparcie rodzinom pogrążonym w żałobie.
- Ochrona dziedzictwa: Zasoby cyfrowe są podatne na utratę, jeśli nie są odpowiednio zarządzane. Pliki mogą zostać przypadkowo usunięte, konta mogą zostać dezaktywowane, a treści online mogą z czasem zniknąć. Jako przedsiębiorcy pogrzebowi możemy odegrać kluczową rolę w doradzaniu rodzinom i pomaganiu im w zachowaniu tego cyfrowego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń.
- Bezpieczeństwo cyfrowe: Rosną obawy związane z niewłaściwym wykorzystaniem zasobów cyfrowych. Na przykład dane osobowe mogą być narażone na nieautoryzowany dostęp, a zasoby cyfrowe mogą być wykorzystywane do złośliwych celów, takich jak kradzież tożsamości lub tworzenie deepfake. Zapewniając usługi związane z bezpieczną troską o cyfrowe zasoby, możemy pomóc chronić cyfrowe tożsamości zmarłych i prywatność ich bliskich.
Niewłaściwe wykorzystanie treści cyfrowych, w szczególności za pomocą technik takich jak tworzenie deepfake, podkreśla znaczenie zabezpieczenia dziedzictwa cyfrowego. Na przykład w raporcie Deeptrace oszacowano, że liczba filmów typu deepfake podwaja się co sześć miesięcy i będzie rosła wraz z publicznym wykorzystaniem narzędzi sztucznej inteligencji. Filmy te mogą być złośliwie wykorzystywane do rozpowszechniania dezinformacji lub tworzenia szkodliwych treści. Istnieje również duże prawdopodobieństwo, że nieaktywne profile będą monitorowane i hakowane w nielegalnych celach. Według Horizon Europe EITHOS – European Identity Theft Observatory System, Europa jest obszarem geograficznym najbardziej dotkniętym tym przestępstwem, aż 31% kradzieży tożsamości jakie dzieją się na świecie ma miejsce właśnie w Europie. Szacuje się, że prawie 40% kradzieży tożsamości na całym świecie dotyczy skradzionych profili osób zmarłych. Każdego roku mówimy o milionach profili.
Bardzo ważne jest, aby przedsiębiorcy pogrzebowi zrozumieli tę niezaspokojoną potrzebę i włączyli dziedzictwo cyfrowe do swoich usług, aby zaoferować lepsze wsparcie rodzinom, zapewniając kompleksowe i bezpieczne zachowanie wspomnień ich bliskich. Co więcej, zajmując się potencjalnymi nadużyciami treści cyfrowych, mogą chronić dziedzictwo zmarłych przed współczesnymi zagrożeniami, zapewniając spokój ducha ich rodzinom.
K.S.: Zephorum stworzyło pierwszą procedurę legal tech do zarządzania cyfrowym dziedzictwem w mediach społecznościowych. Powiedz nam, jak to działa?
G.S.: Powiedzmy sobie jasno: według raportu Uniwersytetu Oksfordzkiego do 2060 r. w sieci będzie więcej martwych niż żywych użytkowników. To ogromny problem, który wkrótce sprawi, że internet stanie się ogromnym masowym grobem. Obecnie istnieje już ponad 100 milionów tak zwanych „profili duchów” (kont zmarłych osób), a liczby te rosną bardzo szybko. Internet jest poważnie zagrożony staniem się ogromnym masowym grobem. Ale w Zephorum znaleźliśmy rozwiązanie dla każdego aspektu tego problemu. Stworzyliśmy pierwszą na świecie platformę poświęconą cyfrowym spadkom i pamięci. Stworzyliśmy unikalny system legaltech, nagrodzony w 2023 r. nagrodą America Innovazione Award i Global Legaltech Award Turin, który pozwala nam odzyskać cenne treści z sieci społecznościowych, poczty e-mail i profili w chmurze zmarłego na żądanie spadkobierców, a wszystko to bez użycia haseł, a nawet konieczności wchodzenia na ich konta. Wszystko jest w 100% zgodne z zasadami prywatności i poszanowania praw do dziedzictwa cyfrowego. Jesteśmy również wspierani przez włoskie i europejskie podmioty publiczne, a także finansowani przez prywatnych inwestorów i akceleratory, które wybrały nas do zainwestowania po raz pierwszy w firmę zajmującą się technologią śmierci. Dzięki naszemu unikalnemu systemowi legaltech, obowiązującemu u wszystkich dostawców, ludzie mogą znaleźć spokój i ochronę, wybierając między prawem do bycia zapamiętanym (Digital Mausoleum) a prawem do bycia zapomnianym (Digital Urn). Planowanie i ochrona własnej cyfrowej spuścizny lub odzyskiwanie danych ukochanej osoby w końcu znajduje rozwiązanie. Co więcej, po zwróceniu spadkobiercom danych online danej osoby, umożliwiamy im upamiętnienie jej w naszej bezpiecznej, ale interaktywnej przestrzeni, tak zwanej Webetery. W ten sposób znaleźliśmy rozwiązanie 360° dotyczące palącej kwestii cyfrowej śmierci: od odzyskiwania cyfrowego dziedzictwa po wykorzystanie najważniejszych treści do stworzenia pamiątkowego mauzoleum w naszym Webetery, zarządzanego przez prawowitych spadkobierców, chronionego przez nas i odwiedzanego i pamiętanego również przez przyjaciół i znajomych. Naszymi największymi wartościami są prywatność, bezpieczeństwo i etyka. Motto naszego zespołu brzmi: We’re Human Beings, before Being Users!
K.S.: Co można zrobić z danymi cyfrowymi, które tworzymy każdego dnia?
G.S.: Gdzie znajduje się album ze zdjęciami z ukończenia szkoły? W telefonie. A klucz klienta do opłacenia rachunku za prąd? W wiadomości e-mail. Dane cyfrowe to nowoczesny sposób na życie, przeżywanie i przechowywanie naszych historii i ważnych informacji. Mogą być używane do zapamiętywania z pokolenia na pokolenie lub do przekazywania dokumentów konkretnej osobie. Dane cyfrowe można również usunąć i ukryć przed spadkobiercami. Dlatego dbanie o nie, zarówno za naszego życia, jak i dbanie o nie dla naszych bliskich, których już z nami nie ma, jest najważniejsze.
Odzyskiwanie cyfrowego dziedzictwa będąc spadkobiercą bez użycia rozwiązania takiego jak Zephorum byłoby bardzo trudnym i kosztownym procesem o niepewnym wyniku. Dlatego też planowanie własnego cyfrowego dziedzictwa w celu ochrony bliskich w przyszłości jest zalecane. W dzisiejszych czasach ochrona cyfrowego dziedzictwa obejmuje podejmowanie proaktywnych kroków w celu zarządzania i zabezpieczania zasobów cyfrowych i obecności online. Można to zrobić poprzez sporządzenie testamentu lub inwentaryzację zasobów cyfrowych lub użycie menedżera haseł w celu zabezpieczenia danych i poinformowania o tym bliskich. Cyfrowe dziedzictwo zmarłej osoby, po odzyskaniu, można usunąć lub upamiętnić na różne sposoby. Ważne jest, aby o to cyfrowe dziedzictwo dbać, ponieważ mówimy o szczególnej pamięci, historii ich istnienia. Ważne jest, aby przechowywać je w bezpiecznym miejscu i pamiętać o nich za pomocą odpowiednich narzędzi i usług. Na przykład w niektórych aplikacjach sztuczna inteligencja wykorzystuje stary tekst zmarłej osoby, aby odtworzyć jej styl i kontynuować symulację czatu z rodziną. To czy jest to etyczne i korzystne z punktu widzenia psychiki tych, którzy z takiego czata mieliby korzystać, to temat na odrębny artykuł.
Death tech jest stosunkowo nową dziedziną w sektorze pogrzebowym, a firmy pogrzebowe powinny być dobrze przygotowane, aby uniknąć ryzyka, że za kilka lat staną się zbyt przestarzałe. Dlatego w Zephorum pomyśleliśmy o cyfrowym ekosystemie, który jest równoległy do tego, co dzieje się wokół cmentarzy i miejsc pamięci. Mauzolea w naszej Webetery, oprócz gromadzenia zdjęć, filmów i tekstów ukochanej osoby, mogą być ozdobione cyfrowymi kwiatami, wzbogacone o natychmiastowe nekrologi i odwiedzane podczas wirtualnych upamiętnień. Dzięki czemu rodzina, przyjaciele i znajomi mogą ponownie połączyć się z cyfrowymi zasobami osoby marłej w jednolitej i chronionej przestrzeni, bez barier fizycznych, społecznych czy geograficznych.
Jeśli wpis był dla Ciebie interesujący, zostaw serduszko poniżej.
Artykuł powstał na bazie wywiadu opublikowanego w magazynie THANOS 4/2024 w listopadzie 2024 roku.
Niniejszy tekst stanowi opracowanie autorskie. Podlega ochronie na mocy Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
z dnia 4 lutego 1994 r. Kopiowanie całości lub fragmentów bez zgody autorki jest zabronione.