Podczas całej mojej dotychczasowej pracy dla branży pogrzebowej w Polsce i na świecie, miałam okazję rozmawiać z wieloma charyzmatycznymi, silnymi i jednocześnie empatycznymi kobietami pracującymi w branży pogrzebowej. Poznałam niesamowite kobiety z wielu krajów, m.in. Polski, Hiszpanii, Meksyku, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Węgier, Filipin, Słowenii, Brazylii, Boliwii… Dziś chciałabym podzielić się kilkoma ciekawymi spostrzeżeniami na ich temat.
Kobiety w branży pogrzebowej – co mówią liczby?
Branża pogrzebowa to męski świat. Kiedyś było to powszechne przekonanie społeczne.
Dziś po przeczytaniu licznych raportach z różnych krajów i rozmowach z kobietami, które pracują w branży pogrzebowej w różnych krajach, mogę powiedzieć, że perspektywa zmienia się na całym świecie.
Zmienia się nie tylko liczba kobiet pracujących zawodowo w branży pogrzebowej,
ale także role, jakie pełnią.
Ogólnie rzecz biorąc, około 20-50 proc.(liczby różnią się w zależności od kraju, można pokusić się o stwierdzenie, że średnio 30 proc.) wszystkich pracowników branży pogrzebowej stanowią kobiety. Obecnie kobiety nie są odpowiedzialne wyłącznie za zadania administracyjne, ale piastują wszystkie branżowe funkcje – są zaangażowane w obsługę klienta, przygotowanie zmarłego, czyli tanatopraksję i tanatokosmetykę, administrację, zarządzanie i sprzedaż. Są celebrantami świeckich ceremonii, towarzyszkami w żałobie i doulami umierania. Około 18 proc. kobiet zajmuje wyższe stanowiska kierownicze, a tylko 3 proc. zarządza firmą. Ale…liczba kobiet kończących szkolenia pogrzebowe stale rośnie z każdym rokiem. Z danych amerykańskiego National Funeral Directors Association (NFDA) wynika, że w 2022 roku aż 77 proc. (a w niektórych szkołach nawet 90 proc.) studentów zawodów pogrzebowych stanowiły kobiety. Myślę więc, że możemy przyjąć, że nadchodzi czas kobiet w branży pogrzebowej.
Większość kobiet wchodzi do branży w wyniku zmiany pokoleniowej. Przejmują biznes od swoich ojców i braci. Nie jest to jednak jedyna droga. Często droga do branży wiedzie przez poczucie misji lub zmysł biznesowy – kobiety odważnie zakładają własne firmy i szukają nisz. W niektórych krajach pojawiają się firmy pogrzebowe zatrudniające na wszystkich stanowiskach tylko i wyłącznie kobiety.
Mocne strony i talenty kobiet w branży pogrzebowej
Kobiety są często przedstawiane w mediach głównego nurtu jako posiadające wiele umiejętności miękkich związanych z rolami opiekuńczymi i zdolnością do nawiązania emocjonalnego kontaktu z pogrążoną w żałobie rodziną. Powszechnie uważa się, że jest to główna siła kobiet w branży pogrzebowej
i jest to prawda – kobiety doskonale używają swojej intuicji i empatii. Reagują bardziej wrażliwie w złożonych sytuacjach. Często “czytają” mimikę i gesty. Kobiety z łatwością rozpoznają potrzeby klientów, dzięki czemu czują się oni ważni, zauważeni, otoczeni opieką, a co za tym idzie – bardziej zadowoleni z obsługi.
Ale podczas moich badań odkryłem, że kobiety są również:
- silne i odporne na trudności,
- wielozadaniowe
- dobrze wykształcone
- doskonale zorganizowane.
Kobiety są odważne w wyznaczaniu celów i uparte w ich osiąganiu, gotowe do podejmowania ryzyka przy wdrażaniu innowacji, kreatywne w znajdowaniu rozwiązań, otwarte na kontakt z Rodziną osoby zmarłej, otoczeniem biznesowym, mediami.
Kobiety-szefowie (często ich mentorami byli ojcowie i dziadkowie prowadzący firmy pogrzebowe) są nastawione na dialog, współpracę i partnerstwo.
Ogólnie rzecz biorąc, kobiety doskonale zdają sobie sprawę z historii branży pogrzebowej – wiedzą,
jak ten zawód się zaczął i jak ewoluował przez dziesięciolecia. Dziś opowiadają się za równością płci, partnerstwem kobiet i mężczyzn, nie chcą dominować, nie oczekują specjalnego traktowania,
choć coraz więcej kobiet wkracza w role tradycyjnie zajmowane przez mężczyzn.
Nie uważają, że kobiety są lepsze od mężczyzn w jakiejkolwiek konkretnej roli i vice versa.
Wierzą, że wszystko zależy od umiejętności konkretnej osoby i jej zdolności do odnoszenia sukcesów w różnych zadaniach, niezależnie od wieku i płci.
Istnieje różnica między mocnymi stronami kobiet i mężczyzn, ale w połączeniu wnoszą one unikalne atuty do branży pogrzebowej. Ważne jest, aby rozpoznać, w jaki sposób te różne mocne strony mogą stworzyć integracyjne środowisko, w którym każdy ma równe szanse.
Jessa Ann Gomez, kierownik ds. prawnych i repatriacji w Centrum Usług Pogrzebowych Juner, Filipiny
Z jakimi wyzwaniami mierzą się kobiety w branży pogrzebowej?
Często kobiety, które nie pochodzą z rodzin z tradycjami związanymi z branżą pogrzebową, napotykają ogromny opór przed zatrudnieniem – są postrzegane jako zbyt wykształcone i pozbawione doświadczenia. Czasami kobiety na stanowiskach kierowniczych są traktowane mniej poważnie niż mężczyźni, nie tylko przez swoich kolegów, ale także przez klientów. Nadal zdarza się, że klienci oczekują mężczyzny w roli dyrektora zakładu pogrzebowego i nie traktują kobiet jako partnerów do rozmowy.
Dlatego kobiety uczą się od siebie nawzajem, inspirują się i wspierają.
W różnych częściach świata odbywają się spotkania kobiet i inicjatywy kobiet na rzecz edukacji, przywództwa, programów mentorskich, wdrażania nowych standardów, a także przyznawania stypendiów i nawiązywania kontaktów. Istnieją grupy w mediach społecznościowych, kluby, regularne spotkania kobiet pracujących w branży pogrzebowej. Niektóre przykłady to: National Coalition 100 Black Women of Funeral Service w USA, #YoSoyFuneraria w Hiszpanii, Professional Women’s Conference NFDA w USA oraz spotkanie kobiet w branży pogrzebowej w Brazylii.
Myślę, że partnerstwo i równość szans to słowa kluczowe dla ery kobiet w branży pogrzebowej.
Zacząłem ten artykuł od przedstawienia spostrzeżeń na temat kobiet w branży pogrzebowej, ale chciałbym zakończyć ją jeszcze jednym ważnym spostrzeżeniem, które przychodzi mi na myśl po przeprowadzonych przeze mnie badaniach: powinniśmy pamiętać, że stereotypowe postrzeganie ról ze względu na płeć umniejsza bardzo cenny wkład, jaki wszyscy pracownicy zakładów pogrzebowych wnoszą w życie pogrążonych w żałobie Rodzin, którymi się opiekują. Nie powinniśmy czynić żadnych założeń dotyczących ról, do których ktoś się nadaje.
Równość w branży pogrzebowej oznacza nie przyjmowanie założeń na temat ról, do których ktoś się nadaje.
Abi Pattenden, była przewodnicząca NAFD, Wielka Brytania
Kobiety na całym świecie mówią dziś jednym głosem – równe szanse bez względu na płeć i wiek,
jak również wzajemne uzupełnianie swoich najlepszych kompetencji to droga prowadząca do rozwoju branży pogrzebowej.
Podsumowując, powinniśmy podkreślić potrzebę pokazania, że zawód pogrzebowy uznaje różne, ale równe, mocne strony mężczyzn i kobiet. Nie powinniśmy już zakładać, że rola pracownika pogrzebowego jest określana lub kategoryzowana na podstawie siły fizycznej lub emocjonalnej potrzebnej do wykonywania pracy, ponieważ większość ról będzie wymagać połączenia obu, często w różnym stopniu.
Artykuł powstał na bazie tekstów opublikowanych w magazynie THANOS 1/2023 oraz prelekcji wygłoszonej dla Węgierskiego Stowarzyszenia Przedsiębiorców Pogrzebowych MATESZSZ (Magyar Temetkezési Szolgáltatók Országos Szakegyesülete)
w maju 2023 roku.
Niniejszy tekst stanowi opracowanie autorskie. Podlega ochronie na mocy Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
z dnia 4 lutego 1994 r. Kopiowanie całości lub fragmentów bez zgody autorki jest zabronione.